رودخانه ارس از ارتفاعات مین گول به ارتفاع 3152 متر در جنوب ارزروم در ترکیه سرچشمه مىگیرد.
این رودخانه پس از پیوستن به آرپاچاى؛ مرز مشترک ایران و جمهورى ارمنستان و جمهورى آذربایجان را تا
محلى به نام بهرام تپه تشکیل مىدهد و بعد از طى حدود 10072 کیلومتر مسافت به دریاى خزر مىریزد.
حوضه آبریز ارس در کشورهاى ایران، ترکیه، ارمنستان و جمهورى آذربایجان قرار دارد. وسعت آن تقربیاً 10320
کیلومتر مربع بوده و حدود 39% (39000) کیلومتر مربع آن را اراضى ایران تشکیل مىدهد.
در بستر رودخانهٔ ارس ۸۰۵ جزیرهٔ کوچک و بزرگ خالی از سکنه وجود دارد که به زبان محلی به آن «شام»
میگویند. بر پایهٔ قرارداد مرزی، ۴۲۷ جزیره به ایران و ۳۸۲ جزیره به شوروی (و اکنون به جمهوری آذربایجان)
تعلق دارند. این جزیرهها تنها برای چرای حیوانات پیرامون رودخانه قابل استفادهاند.
بیشتر این جزیرهها با نامهای شمارهگذاری شده نامیده میشود و برخی جزیرهها نیز دارای نام هستند از
جمله: خُرامه، بویدوز، پیرواتلر، قرهقباح و کثیری. چند جزیرهٔ نامبرده دارای چراگاههای خوبی هستند.
در طول مسیر طى شده آن تغییراتى مشاهده مىشود، از جمله از سرچشمه تا جلفا مناطق صاف و کمى
کوهستانى و از جلفا تا اصلاندوز کاملاً کوهستانى و صعبالعبور بوده و عرض و عمق این رودخانه در مسیر
حرکت متفاوت است.
در فاصله بین جلفا تا اصلاندوز که ارس بین کوههاى قره داغ و کوههاى کشور آذربایجان در جریان است در
بعضى نقاط (نزدیکى های روستاى قولان) عرض آن از 20 متر هم کمتر مىشود؛ در حدود جلفا عرض آن
حدود 30 متر و عمق آن 4 متر است ولی در نزدیکى پلدشت عرض آن در حدود 90 تا 100 متر و عمق آن 2
متر مىباشد.
رود ارس از مهمترین رودهای ایران است که علاوه بر جذابیت ویژه گردشگری و تأثیرات مثبت اکوسیستمی،
قابلیت مهمی از نظر ماهیهای قابل صید دارد.
ماهیهای این رود حدود ده گونه میباشند که حدود 6 نوع آنها نسبت به دیگر ماهیهای بومی این رود
بزرگتر و دارای مقاومت بیشتری نسبت به سایر ماهیها هستند. به همین جهت صید این ماهیها بین
ورزشکاران و ماهیگیران از ارزش بالایی برخوردار است.
رودخانه ارس در منابع و اصطلاحات یونانیان و اروپائیان، آراکس (ARAX) و ارکساس و آراکسس (ARAKSS)
بوده و از قدیم اِراسک و آراسک نامیده شده.
در منابع عربى الّرس و در فارسى ارس و اَرس و در ترکى آراز و آراس و اَراز و اَرَز نام گرفته است.