گیاه برنج و معرفی آن

ساقه گیاه برنج راست و برگهای آن بزرگ و نوک تیز است . هر سنبلک برنج دارای دنباله کوتاه و یک گل دارد . میوه آن بشکل خوشه ای متشکل از سنبلک ها درانتهای ساقه قرار دارد و یک دانه برنج در آن است که شلتوک می نامند . برنج از غلات مهم است و تقریباً غذای اصلی نصف مردم کره زمین می باشد و منشا برنج از آسیا است و در حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد در هند و چین زراعت می شده است . برنج بعدا از آسیا به ژاپن ، سبلان و دیگر نقاط استوایی کره زمین راه یافت و در قرن هفتم میلادی مصریان نیز شروع به کشت آن کردند .

برنج انواع مختلف دارد و این انواع را تا حدود ۱۵۰ نوع مختلف تخمین می زنند . نمونه های مرغوب آن در شمال و جنوب ایران و نواحی گرمسیر فارس و اصفهان کاشته می شود .

بطور کلی دو نوع برنج وجود دارد :
گیاهان دارویی برنج

بطور کلی دو نوع برنج وجود دارد :

–         نوعی که دانه آن دراز و کشیده و باریک است که بنام برنج صدری معروف است.

–         دیگری که دانه آن ریز و گرد می باشد و بنام برنج چینی یا ژاپنی شهرت درد .

آن نوع برنجی که ایرانیان و مردم بیشتر کشورها مصرف می کنند برنجی است که شلتوک و پوسته خارجی آن گرفته شده است . رنگ اصلی برنج وقتی که در پوسته است  قهوه ای است و بنام برنج قهوه ای Brown Rice نامیده می شود .

برای بدست آوردن برنج سفید ، دانه های برنج را در دستگاههای مخصوصی می ریزند و این دستگاهها پوسته خارجی برنج را از آن جدا کرده و سپس با اصطکاک دادن برنج بدون پوسته با یکدیگر غشای خارجی آن نیز از بین می رود و برنج به رنگ سفید و شفاف بدست می آید که عاری از ویتامین B1 است و اشخاصی که منحصراً از این برنج تغذیه می کنند و غذای دیگری مصرف نمی کنند به بیماری بری بری Beri-Beri دچار می شوند .

بنابراین برای استفاده از تمام ویتامین ها و موادمعدنی برنج بهتر است که از برنج قهو ه ای که غشاء خارجی آن گرفته نشده است استفاده کرد ، البته باید توجه داشت که هضم برنج قهو ه ای کمی مشکل تر از هضم برنج سفید می باشد .

یکیدیگر از انواع برنج نوع وحشی آن است که سیاه رنگ و باریک تر و دراز تر از برنج صدری است . این نوع برنج هم دارای مواد معدنی و ویتامین های بی شمار است البته هضم آن کمی مشکل است وبهتر است که مخلوط با برنج سفید بکار برده شود .

ترکیبات شیمیایی:

در برنج ماده ای بنام اوریدین Oridine وجود دارد که خاصیت ضد التهاب عصبی را دارد . برنج از لحاظ مواد غذایی بسیار غنی است . البته همانطور که گفته شد هنگامی که پوسته قهوه ای آنرا می گیرند مقدری از ویتامین های خود را از دست می دهد . در جدول زیر مواد موجود در صد گرم برنج قهوه ای و برنج سفید با هم مقایسه شده است.

مواد

مواد                   در صد گرم برنج قهو های                  در صد گرم برنج سفید

انرژی                            ۳۶۰ کالری                                    ۳۶۲ کالری

آب                                ۱۲ گرم                                         ۱۲ گرم

پروتئین                           ۷/۵ گرم                                       ۶/۶ گرم

نشاسته                        ۷۶ گرم                                        ۸۰ گرم

کلسیم                         ۳۲ میلی گرم                                ۲۵ میلی گرم

فسفر                           ۲۲۰ میلی گرم                             ۹۵ میلی گرم

آهن                            ۱/۶ میلی گرم                              ۰/۸ میلی گرم

سدیم                        ۱۰ میلی گرم                                 ۵ میلی گرم

پتاسیم                      ۲۱۵ میلی گرم                                ۹۰ میلی گرم

ویتامین ب ۱               ۰/۳۵ میلی گرم                              ۰/۰۶ میلی گرم

ویتامین ب ۲             ۰/۰۵ میلی گرم                               ۰/۰۳ میلی گرم

ویتامین ب ۳             ۴/۸ میلی گرم                                ۱/۵ میلی گرم

همانطور که دیده می شود مقدار ویتامنی B1  در برنج سفید شده یک ششم و ویتامین B2 نصف و ویتامین B3 به مقدار یک سوم برنج قهو ه ای می باشد و مواد معدنی آن به مقدار بسیار زیادی کاهش می یابد .

پوست و یا شلتوک گیاه برنج که در مراحل کوبیدن از آن جدا می شود سبوس برنج Rice Bran نامیده می شود که آن هم منبع ویتامین ها و مواد معدنی است .

در صد گرم سبوس برنج مواد زیر وجود دارد :

انرژی                            ۲۷۵ کالری

آب                               ۹/۷ گرم

پروتئین                       ۱۳/۵ گرم

چربی                         ۱۵/۵ گرم

نشاسته                    ۵۰ گرم

کلسیم                      ۷۵ گرم

فسفر                        ۱۴۰۰ میلی گرم

آهن                          ۲۰ میلی گرم

پتاسیم                       ۱۵۰۰ میلی گرم

ویتامین ب ۱                ۲/۲۵ میلی گرم

ویتامین ب ۲               ۰/۲۵ میلی گرم

ویتامین ب ۳               ۳۰ میلی گرم

غشای قهو ه ای رنگ برنج نیز که در اثر بهم سائیدن در دستگاه های مخصوص و یا در موقع شستن زیاد از برنج جدا می شود سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی و پروتئین است . جدول زیر مقدر مواد موجود در صد گرم این غشای قهو ه ای رنگ را نشان می دهد .

کالری             ۲۶۵

آب                 ۹/۸ گرم

پروتئین            ۱۲ گرم

چربی             ۱۲/۸ گرم

نشاسته        ۶۰ گرم

کلسیم         ۷۰ میلی گرم

فسفر            ۱۱۰۰ میلی گرم

آهن                ۱۶ میلی گرم

پتاسیم          ۷۱۵  میلی گرم

ویتامین ب ۱    ۱/۸۵ میلی گرم

ویتامین ب ۲    ۰/۱۸ میلی گرم

ویتامین ب ۳    ۲۸ میلی گرم

خواص داروئی:

برنج از نظر طب ایرانی ، معتدل و خشک است البته بستگی دارد آنرا چگونه درست کنید برنج آبکش شده سرد است و آب آن گرم در حالیکه برنج کته شده گرم است .

گیاه برنج دارای ماده ای بنام Amidon می باشد در گیاه برنج مقدار ماده گلوتن کم است و کاملا بهم نمی چسبد  در نتیجه نان درست کردن از آن کمی مشل است . در خاور دور از برنج نوعی الکل درست می کنند که بنام ساکه معروف است که سمیت آن از الکل معمولی کمتر است و بمصرف دارویی می رسد .

برنج غیر از اینکه یک غذای سهل الهضم است بسیار مقوی است و ضمنا خواص درمانی بسیاری را در آن دست که به تعدای از آن اشاره می شود .

–         برنج قهوه ای خاصیت ضد التهاب عصبی را دارد .

–         خوردن برنج تحریکات معده و روده را کم می کند .

–         از جوانه برنج نوعی مالت تهیه می شود که به عنوان مقوی معده بکار می رود.

–         اگر برنج را در آب بپزید آب درمان کننده اسهال و اسهال خونی است .آب برنج را می توان به اطفال شیرخوار نیز داد .

–         برای شست و شوی زخم ها از آب برنج استفاده کنید .

–         آب برنج را می توان برای درمان ورم های روده ای و استفراغ های خونی بکار برد .

–         دم کرده ریشه و ساقه های زیر زمینی برنج برای زیاد شدن ترشحات ادرار مصرف می شود .

–         برای درمان تب ، بدن و سر را با در برنج کمپرس کنید .

–         برنج خواب آور است .

–          برنج تشنگی را برطرف می کند .

–         خوردن برنج تولید اسپرم می کند .

–         برنج را اگر با شیر و شکر مخلوط کنید و بخورید بسیار مقوی است و نیروی جنسی را تقویت می کند .

–         برای برطرف کردن دل بهم خوردگی و استفراغ برنج را با دوغ تازه بخورید .

–          اگر برنج سفید  را در آّب خیس کنید آب آن برای درمان اسهال و قطع قاعدگی مفید است .

–         آب جوشانده برنج را که آبکش می کنید دور نریزید با این آب جواهرات خود را بشوئید که آنها را جلا می دهد.

–         برای رفع التهاب پوست ، پودر برنج را با نشاسته یا پودر تالک مخلوط کرده و به پوست بمالید .

–        خوردن برنج برای درمان فشار خون بسیار مفید است .

–         خوردن برنج ، قند خون را در حالت تعادل نگاه می درد .

–         اطباء رژیم برنج را برای درمان فشار خون توصیه می کند که برنج بدون نمک همراه با میوه های مختلف بخورند .

–         رژیم برنج برای اختلالات کلیوی مفید است .

–         رژیم برنج برای مبتلایان به بیماری پزوریازیس Psorasis نیز بسیار مفید است .

مضرات :

زیاده روی در مصرف برنج باعث ازدیاد وزن می شود .