گرمازدگی و توصیه‌هایی برای مهار آن

وقتی دمای مرکزی بدن از ۴۰ درجه سانتیگراد فراتر برود و بدن قادر به تنظیم دما و خنک کردن خود نباشد، اختلال گرمازدگی بروز می‌کند. مشکلی که فصل تابستان و گرمای هوا بهترین زمینه برای بروز آن است. اما می‌توان با وجود فعالیت در روزهای گرم سال از گرمازدگی اجتناب کرد و گرمازده نشد.دکتر وحید حسینی جناب، با اشاره به اینکه مردان بیشتر از زنان مستعد گرمازدگی هستند، می‌گوید:«گرمازدگی می‌تواند مسافران و طبیعت گردان را درگیر کند البته در بیشتر موارد با استراحتی کوتاه مشکل برطرف می‌شود، اما گاهی موضوع جدی است و می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری داشته باشد. برای اینکه حرارت بدن، ۳۷ درجه سانتیگراد بماند باید حرارت اضافی را به صورت تنفس، تعریق، تشعشع و هدایت دفع کند، اگر به هر دلیلی این اتفاق نیفتد شخص دچار گرمازدگی می‌شود.»

۶۰ درصد وزن بدن را آب تشکیل می‌دهد. با از دست دادن آب، بدن بسرعت واکنش نشان می‌دهد، به گفته این پزشک، با از دست دادن یک درصد آب بدن، احساس تشنگی دست می‌دهد؛ به میزان دو درصد علاوه بر تشنگی، آشفتگی و کم اشتهایی هم به سراغ فرد خواهد آمد؛ اتلاف ۳درصد با ضعف و بی‌حالی وافزایش غلظت خون و ۴ درصد با تهوع و ضعف عضلانی، ۵ درصد با عدم تمرکز و ۶درصد با اختلال کنترل درجه حرارت بدن همراه است. با کاهش ۷درصد و بیشتر، تنگی نفس، گرفتگی عضلات، افت گردش خون و نارسایی کلیه رخ می‌دهد.

دکترحسینی جناب در ادامه می‌افزاید: «براثرتعریق فراوان، مایعات و املاح زیاد از بدن خارج و شخص دچار اختلال مختصری می‌شود. گاهی عضله‌ها بخصوص در جدار شکم دچار انقباض و گرفتگی دردناک می‌گردد که به آن «کرامپ ناشی ازگرما» می‌گویند. گاهی سلول‌های سطحی پوست آسیب دیده وعرق زیر پوست جمع شده و فرد دچار جوش زیرپوستی یا به اصطلاح عرق سوز می‌شود.»

در تابستان ۴ لیتر مایعات بنوشید

همه می‌دانیم که برای پیشگیری از عارضه گرمازدگی در هوای گرم، باید مایعات فراوان نوشید، این مشاور مدیریت بحران از دیگر بایدها و نبایدهای تابستان به مصرف نکردن قهوه، چای و انواع نوشابه‌های گازدار اشاره کرده و متذکر می‌شود: مصرف این مواد سبب ازبین رفتن بیشتر آب بدن می‌شوند، ورزش را هم صبح یا عصرانجام دهید، چون در آن زمان دمای هوا نسبت به ساعات دیگر پایین‌تر است؛ در ساعات گرم روز تا جایی که ممکن است از منزل خارج نشوید، لباس‌های آزاد و گشاد با رنگ‌های روشن انتخاب کنید و کلاه لبه دار بگذارید. خوب است بدانید که بدن انسان در حالت عادی روزانه نیاز به دو لیتر مایعات دارد تا سوخت و ساز، بدون مشکل صورت پذیرد اما این میزان در تابستان به چهار لیتر می‌رسد.

درمان گرمازدگی بستگی به شدت آن دارد، به توصیه دکترحسینی جناب، اگر دیدید فردی علائم گرمازدگی دارد، در کوتاه‌ترین زمان ممکن او را به بیمارستان منتقل کنید، در صورتی که نمی‌توانید او را به بیمارستان ببرید، باید هرچه سریعتر دمای بدن را پایین بیاورید، به عنوان نخستین قدم بهتر است لباس‌های شخص گرمازده را از بدن خارج کنید و با استفاده از یک پارچه یا حوله، بدن او را با آب سرد یا قطعات یخ خیس کنید. اگر مقدار آبی که در اختیار دارید کم است، ابتدا سر و گردن او را خنک کنید.

تکه‌های یخ را روی گردن، زیر بغل و کشاله ران او بگذارید و با هر وسیله‌ای که دم دست دارید، او را باد بزنید. بعد از حمام گرفتن، پاها را در محل بالاتری نسبت به بدن او قرار دهید تا جریان خون بیشتر به طرف سر او برود. دست‌ها و پاها را ماساژ دهید تا خونی که خنک شده، به سمت مغز و مرکز بدن او برود.

اگر شخص هوشیار است، او را تشویق کنید تا کم کم آب یا یک نوشیدنی خنک بنوشد. ولی اگر شخص بی‌هوش باشد، نمی‌توانید این کار را انجام دهید، بنابراین همان‌طور که گفتم بدن او را خنک کنید تا وقتی به هوش آمد، آب بنوشد.