پونه کوهی دارای مواد شیمیایی مانند ( تیمول، پینن، لیمونن، کارواکرول، اسیمن و کاریوفلن ) است که به گیاه بوی منحصر به فرد و لذت بخش می دهد. پونه از خانواده نعناع است و برای هضم غذا مفید می باشد. پونه کوهی گیاهی است با برگ هایی به رنگ سبز تیره که پوشیده از کرک می باشد. درحالی که نعناع چنین پرزهایی را ندارد. برگ های این گیاه، بیضی شکل و نوک تیز می باشند و دارای گل های ارغوانی رنگ است. جویدن نعناع و پونه برای بر طرف کردن سکسکه مفید است و ضد تشنج و آرام کننده اعصاب است به درمان اسهال و بیماری های روده ای کمک می کند همچنین حاوی مقدار زیادی ویتامین A و B است.
بوعلی سینا و به استناد مطالب جلد دوم کتاب قانون، حکیم بزرگ ایرانی با برشمردن انواع پونه می گوید که پونه گوهری است لطیف و پونۀ کوهی از پونۀ جویباری قوی تر است.
به گفته او تندی و تلخی که پونه دارد بسیار نرم کننده است و بویژه پونه کوهی در نرمش دادن موثرتر از جویباری است. خون را به سوی پوست می کشد و قرحه آور است. پونه را تنها خورندف عرق ریز است و بسیار گرمی بخش. مواد را از ژرفای تن جذب می کند. تکه کننده و خشکاننده و گرم کننده است.
برای درمان درد مفاصل آب پزش را بخورند. کوفتگی ماهیچه و پیرامون ماهیچه را برطرف می کند. ضماد پونه که پوست را می سوزاند هم داروی عرق النساء است. ضماد پونه مزاج اندام را تغییر می دهد و جاذبی است که از ژرفا جذب می کند. هم چنین پونه را بخورند و به دنبالش آب پنیر سر کشند و چندین روز پی در پی تکرار کنند که در علاج پاغر و واریس مفید است. پونه ای که ( غلیجن ) نام دارد نیز خوردنش داروی ترنجیدگی و مالیدنش بر پوست که خون را بسوی پوست می کشد علاج نقرس است.
پونه کوهی منبع خوبی از ویتامین K، ویتامین E، منیزیم، منگنز، آهن، کلسیم و اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ می باشد. ویتامین K باعث ارتقای رشد استخوانی می شود و چگالی استخوان را حفظ می نماید. در حقیقت ویتامین K یکی از ریزمغذی های موثر در تولید سلول های استخوانی است. همچنین این ویتامین در تولید پروتئین های انعقادی نقش بسزایی دارد.
تیمول و رزمارینیک اسید، فیتوکمیکال های بسیار قوی موجود در برگ های سبز پونه کوهی می باشند که می توانند سلول ها را از آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد اکسیژن محافظت کنند. مطالعات آزمایشگاهی نشان می دهد که پونه کوهی ظرفیت آنتی اکسیدانی قوی تری به نسبت آنتی اکسیدان های صنعتی که به فرآورده های صنایع غذایی اضافه می شوند دارد. ظرفیت آنتی اکسیدانی پونه کوهی ۴۲ بار بیشتر از سیب، ۳۰ مرتبه بیشتر از سیب زمینی و ۱۲ بار بیشتر از پرتقال است.
پونه کوهی، آنتی باکتریال است. مواد شیمیایی فعال موجود در پونه کوهی رشد باکتری هایی چون سودموموناس آیروژنز و استافیلوکوکوس اورئوس را متوقف می کند. حتی مطالعات متعدد نشان می دهد که پونه کوهی به نسبت داروهای تجویزشده در برابر باکتری ژیاردیا بسیار موثرتر عمل می کند. به نظر می رسد که پونه کوهی به علت تقویت سیستم ایمنی در مبارزه با عفونت ها، قوی ظاهر می شود.
فیبرهای موجود در پونه کوهی، باعث اتصال نمک های صفراوی به مواد سمی سرطان زا در کولون می شود. در نتیجه دفع آن ها از بدن را تسریع می نماید و بدن مجبور می شود تا کلسترول بیشتری را برای تولید نمک های صفراوی تجزیه نماید. به همین علت است که رژیم سرشار از فیبر، سطح کلسترول بدن را کاهش می دهد و خطر ابتلا به سرطان کولون را کم می کند.
برای درمان انگل های روده ای ۲۰۰ میلی گرم از روغن پونه کوهی سه بار در روز به مدت ۶ هفته مصرف شود.
خوردن پونه کوهی، می تواند سبب ناراحتی معده در برخی افراد شود علاوه بر این، کسانی که به گیاهان متعلق به خانواده نعناع مانند ریحان، سنبل، نعناع و مریم گلی حساسیت دارند باید مراقب باشند چرا که آنها نیز ممکن است به پونه واکنش های آلرژیک داشته باشند.
پونه کوهی خوراکی در مقادیر دارویی در دوران بارداری نباید مصرف شود زیرا خطر سقط جنین با مصرف پونه کوهی وجود دارد.
گردآوری – نبض ما