کنجد گیاه بومی هندوستان است و از آنجا به نقاط دیگر دنیا راه یافته است.کنجد گیاهی است یکساله با ارتفاع
حدود یک متر که قسمت انتهایی ساقه آن پوشیده از کرک است.برگ های آن بیضی ، باریک و نوک تیز
می باشد و گل های آن به رنگ سفید یا قرمز است.میوه این گیاه بصورت کپسول و محتوی دانه های
کوچک ، مسطح و بیضی است که کنجد نامیده می شود.دانه های کنجد ممکن است به رنگ سفید، قهوه ای
یا سیاه باشد که از بین این سه نوع، کنجد سفید از نظر ارزش غذایی و کیفیت روغن از انواع
دیگر مرغوبتر است.گفتنی است که چین یکی از بزرگترین تولید کنندگان کنجد دنیا می باشد.و هندوستان و حبشه در مقام
دوم تولید این گیاه قرار دارند.کنجد تولید شده در ایران بیشتر به مصرف تهیه روغن و حلوا ارده می رسد.ترکیبات
شیمیایی کنجد: کنجد دارای پروتئین، ویتامین های A، B2، D،E ،F و لسیتین می باشد.طبق نظر کارشناسان غذایی کنجد به
علت داشتن فسفر و مس فراوان برای تقویت هوش وبینایی مفید است.
همچنین مقدار روغن موجود در کنجد حدود ۵۰% است.روغن کنجد مرکب از ۷۰% اسیدهای چرب اشباع نشده مانند اسید لینولئیک،
اسید اولئیک و مقداری اسیدهای چرب اشباعشده مانند اسید پالمیتیک وآرشیدیک اسید می باشد.روغن کنجد یکی از روغن های اشباع
نشده و مفید برای بدن است و نه تنها این روغن کلسترول بدن را بالا نمی برد بلکه آن را
کاهش نیز می دهد.این روغن در آمریکای شمالی و کانادا مصرف زیادی دارد.
جالب است بدانید برای تهیه روغن کنجد معمولا” دانه های آن را می شویند تا رنگ روی آن از بین
برود، سپس دانه ها راآسیاب کرده و در آب می ریزند تا پوست آن که سبک است روی آب بیاید.
سپس پوست را جدا کرده دانه ها را خشک می نمایندو در آب جوش می ریزند و خمیر می کنند.این
خمیر را تحت فشار قرار می دهند تا روغن آن جدا شود.این روغن را روغن سرد فشار اول می نامند.از
تفاله باقی مانده تحت اثر فشار و گرما روغنی به دست می آید که به روغن گرم یا فشار دوم
معروف است.که البته ارزش غذایی روغن سرد را ندارد.بنابراین اگر می خواهید از روغن کنجد استفاده کنید دقت کنید از
روغن سرد فشار اول که به First cold pressed معروف است ، باشد زیرا دراثر حرارت دادن ، روغن کنجد
خواص خود را ازدست می دهد.تفاله باقیمانده از این مرحله را که دارای مواد پروتئینی است معمولا” برای علوفه دام
ها بخصوص گاو های شیرده به کار می برند.خواص طبی کنجد: از نظر طب سنتی ایران کنجد گرم و تر
است، بسیار مغذی است و در اکثر کشورهای فقیر دنیا به عنوان جانشین گوشت به کار می رود
گرچه تصور بر این است که پوکی استخوان اغلب گریبان گیر زنان سالمند می شود، اما حقیقت این است که مردان سالمند نیز در معرض پوکی استخوان قرار دارند. تقریبا ۳۰ درصد شکستگی های استخوان لگن در مردان اتفاق می افتد و از هر ۸ مرد بالای ۵۰ سال یک نفر شکستگی ناشی از پوکی استخوان را تجربه می کند. در مطالعه ای که بر روی ۳۹۶ مرد در گسترده ی سنی ۴۵ تا ۹۹ سال انجام شد، مشخص شد که بین دریافت کم روی و کمبود املاح معدنی در بدن، با بروز پوکی استخوان در ناحیه ی لگن و ستون فقرات ارتباط واضحی وجود دارد. به دلیل تاثیر روی در چگالی املاح معدنی استخوان، به مردان سالمند توصیه می شود غذاهای غنی از “روی” را به طور مرتب در برنامه های غذایی خود بگنجانند؛ خوشبختانه کنجد بو داده یک منبع فوقالعاده از این مادهی معدنی محسوب میشود.
خواص کنجد برای مو
کنجد با تغذیه ریشه مو با اسیدهای چرب امگا خود، موجب رشد مو می شود. همچنین کنجد به مرطوب سازی پوست سر کمک کرده و جریان خون به سمت فرق سر را در جهت جوان سازی فولیکول های مو بهبود می بخشد.
بهتر است دو قاشق چایخوری روغن کنجد را با ۲ تا ۳ قطره روغن رزماری و یک قاشق ژل آلوئه ورا مخلوط نمایید. این ترکیب را به فرق سر مالیده و با حرکات آرام دست ماساژ دهید. سپس موهایتان را با شامپو فاقد موادشیمیایی و نرم کننده بشویید. دو تا سه بار این کار را در هفته انجام دهید.
مصرف منظم و روزانه کنجد باعث می شود تا روی و مواد معدنی لازم برای عملکرد طبیعی دستگاه تولید مثل در مردان تامین گردد. فقدان برخی مواد معدنی و مغذی می تواند به کاهش تستوسترون(هورمون مردانه) منجر شود به همین دلیل دریافت روی کافی برای رفع این مشکل مفید و موثر است. توصیه می شود مردان روزانه ۱۱ میلی گرم روی دریافت نمایند، هر چند مصرف بیش از ۴۰ میلی گرم آن خطرناک است.
در یک پژوهش، به ۲۲ مرد که میزان تستوسترون و اسپرمهای آنها کم بود، توصیه شد مدت ۴۵ تا ۵۰ روز، روزانه از روی استفاده نمایند. پس از این مدت تعداد اسپرم ها و نیز میزان ترشح هورمون تستوسترون در این افراد به میزان قابل توجهی افزایش یافت.
خواص کنجد برای پوست
یکی از خواص کنجد ای است که همچنین به درخشندگی پوست و بهبود زخم پوستی کمک می کند.دانه های کنجد منجر به حفظ گرما و رطوبت پوست می شوند. دانه های کنجد سرشار از ویژگی های ضدالتهابی هستند که برای بهبود قرمزی و سایر مشکلات پوست صورت از طریق رهایی از پاتوژن ها Pathogen
یا بیماری زا و سایر عوامل مسبب عفونت های پوستی ضروری اند. ترکیب یک قاشق روغن زیتون و دو قاشق پودر کنجد و استفاده از آن بر روی پوست صورت یک یا دو بار در هفته می تواند به شادابی پوست کمک کند.
از قرن ها پیش در چین از کنجد برای تسکین درد دندان استفاده می شده است. کنجد حاوی ترکیباتی است که درد را بهبود می بخشد. خواص کنجد شبیه آسپیرین است و مانند مسکن عمل می کند. این دانه ها برای تسکین درد دندان بسیار مؤثر هستند. ظرف آبی را روی حرارت بگذارید تا به جوش بیاید. سپس دانه های کنجد را در آن بریزید. برای هر مقدار کنجد دو برابر آب لازم هست. برای اینکه ترکیب تاثیر بهتری داشته باشد، باید منتظر شوید تا نیمی از آب تبخیر شود. مرهم را مستقیما روی قسمت دردناک دندان بگذارید، با درد آن فروکش نماید.
مضرات کنجد
افراد مبتلا به اضافه وزن و دیابت باید در مصرف کنجد و فراوردههای آن احتیاط کنند.
با وجود گسترده بودن خواص کنجد، مصرف کنجد برای افرادی که معده ضعیف دارند مناسب نیست زیرا هضم آن سنگین و مشکل است، چنین افرادی باید آن را با عسل و سرکه بخورند.